Zeytun ballıcası və ona qarşı mübarizə tədbirləri
2023-07-11 00:00:00
Zeytun ballıcası (Euphyllura olivina Costa, 1839) , zeytun ağacının becərildiyi ərazilərdə, o cümlədən Abşeron yarımadasında geniş yayılmaqla, zeytun bağlarına ciddi ziyan vuran zərərvericidir.
Zərərvericinin yetkin fərdləri açıq və ya qəhvəyi-yaşıl rəngli, 2-3 mm böyüklüyündədirlər. Ön ayaqları isə açıq qəhvəyi rəngə meyillidir. Yaxşı inkişaf etmiş və irəli əyilmiş başı möhkəm bir görünüşə malikdir, qanadları arxaya bükülmüşdür. Zərərvericinin həm sirfə, həm də yetkin forması deşici-sorucu ağız aparatına malik olur.
Yumurtalar ellipsoid formaya malik olmaqla, ön tərəfi bir az uclu, arxa tərəfi nisbətən yuvarlaqdır, ölçüləri 0,35 x 0,14 mm, rəngi ilk vaxtlarda ağımtıl, sürfələrin çıxma ərəfəsində isə tədricən sarı-narıncı rəngdə olur.
Zeytun ballıcası yetkin yaşda budaqlarda və yarpaq ləçəklərinin dibində və ya tumurcuqların yaxınlığında qışlayır.
Yaz dövründə qışlamadan çıxmış yetkin fərdlər havanın temperaturu 10-11oC olduqda (aprel ayının 2-ci, 3-cü ongünlüyü) yenidən fəaliyyətə başlayırlar və dişilər yumurtalarını tumurcuqlara, yarpaqların ləçəklərinə və çiçəkli salxımlara qoyurlar. Zərəverici 12-30oC temperatur aralığında yüksək reproduktiv potensiala malik olur. Bir dişi fərd orta hesabla 350-yə qədər yumurta qoya bilir. Təxminən 15 gündən sonra yumurtalardan onları qoruyan bol mumlu ifrazatla örtülmüş sürfələr doğulur. Sürfələr qarmaqarışıq həyat sürürlər. 5 (4 və 1 natamam) yaş mərhələsi keçirən sürfələrin uzunluğu 0,4-dən 1,5 mm-ə qədər inkişaf edir. Son iki mərhələdə qanad açılışları olur. Zərərvericinin bitki üzərində ən gözə çarpan əlaməti sürfələr tərəfindən ifraz olunan ağ pambığa bənzər şirənin olmasıdır.
Bitkinin şirəsi ilə qidalanan zərəverici orqanların normal inkişafını pozur. Birillik toxumalarda hüceyrələr deformasiyaya uğrayır, qida maddələrinin hərəkəti, çiçəklərin sterilliyi pozulur, zoğlar quruyur və meyvələrin tökülməsi baş verir. Həmçinin, sürfələrin ifraz etdiyi pambığabənzər şirə dolayısı ilə bitki üzərində bəzi göbələk xəstəliklərinin inkişaf etməsinə şərait yaratmış olur. Bütün bunlar ağacların böyüməsinə və məhsuldarlığına mənfi təsir göstərir. Zərərverici ilə ən çox sirayətlənmə (zərəvericinin hücumu) çiçəkləmə və meyvəəmələgəlmə dövrlərində baş verir.
100 kiçik zoğda 2,5-3 nimfanın olması iqtisadi ziyanlı hədd hesab olunur.
Zərəverici bitkinin şirəsi ilə qidalandığından kimyəvi mübarizə zamanı təmas və bağırsaq təsirli preparatlardan istifadə olunması yüksək səmərə verir.
Zərəvericiyə qarşı təsiredici maddəsi:
Beta sypermetrin 40q/l+Dimethoate 300q/l (0,25 l/ha);
Deltamethrin 250q/kq (0,3kq/ha);
Thiamethoxam 250q/kq (0,12kq/ha);
Tiakloprid 480q/l (0,3l/ha);
İndoksarb 150q/l (0,4l/ha) və s. olan preparatların biri ilə kimyəvi mübarizə tədbirləri aparıla bilər.
Zərəvericinin biologiyası nəzərə alınaraq kimyəvi mübarizə tədbirlərini yazda bitkinin inkişafa başladığı dövrdə və ya çiçəkləmədən öncə aparılması tövsiyə olunur. Zərərverici ilə mübarizədə, qışda və yaxud erkən yazda ağacların mineral yağ emulsiyaları ilə işlənməsi də zərəvericinin populyasiyasının azalmasınada mühüm rol oynayır.
Pestisidlərin ətraf mühitə və insan sağlamlığına mənfi təsirlərini nəzərə alaraq, kimyəvi mübarizə tədbirləri sahə üzrə mütəxəssislərin nəzarəti altında, pestisidlərdən istifadə zamanı məsarif normaları və təhlükəsizlik qaydalarına ciddi əməl olunmaqla həyata keçirilməlidir.
B.e.ü.f.d. Şükür Əhmədov
Xəbərlər
Bölgələrdə heyvanların identifikasiyası ilə bağlı müşavirələr davam edir
Quba rayonunda heyvanların identifikasiyası ilə bağlı müşavirə keçirilib
Nazir Məcnun Məmmədovun Zaqatalada vətəndaş qəbulunun vaxtı dəyişdirilib
Aqrar Xidmətlər Agentliyinin əməkdaşları beynəlxalq forumda iştirak edib
Avropa İttifaqı nəşrində “Ağalı ağıllı kənd” haqqında məqalə dərc olunub
QARAMALIN FRANSAİELOZ XƏSTƏLİYİNDƏN QORUNMASINA DAİR FERMERLƏRƏ MƏSLƏHƏT
Quba rayonunda epizootiya əleyhinə profilaktik tədbirlər davam etdirilir
Qoyun və keçilərin nayrobi xəstəliyindən qorunması – Fermerlərə məsləhət
Aqrar Xidmətlər Agentliyi Həmkarlar İttifaqı Komitəsi müsabiqə elan edib
Çəyirtkəkimilərə qarşı mübarizə tədbirlərinə hazırlıqlar davam etdirilir
Oğuz rayonunda heyvanlar arasında profilaktiki tədbirlər davam etdirilir
Toxum və ting istehsalçılarına subsidiyanın verilməsi prosesi yekunlaşıb
Xaçmazda cari ilin epizootiya əleyhinə profilaktik tədbirləri yekunlaşır